در سی سال گذشته که افغانستان مرکز گرهی تضاد های منطقوی و جهانی بوده،رسانه های محلی، ملی، منطقوی و بین المللی نسبت به هر جایی افغانستان را در محراق اخبار، گزارشات و تحلیل های خود قرار داده، لذا مردم افغانستان در این سی سال با رسانه های از هر رنگ و قماشی بزرگ شده و تا حـال نزد عقب مانده ترین افراد جامعه، شنیدن حد اقل اخبار رادیویی به عادتی مبدل شده که اگر به آن عمل نکنند، مثل اين که چیز مهمی را گم کرده باشند. به این صورت هرچه روند سیاسی و سیاست بازی در افغانستان تند و تند تر شده به همان پیمانه، گزارش ها، تحلیل ها، میز گردها، اخبار و نظریه پردازی ها سیاسی تر شده و مردم ضرورت بیشتر سیاسی شدن رسانه ها را حس کرده اند.

از زمان دهۀ دموکراسی و کودتای 26 سرطان داوود خان، مردم حد اقل در شهر ها اخبار رادیو افغانستان و بی بی سی را می شنیدند و در هر کوی و کوچه روی آن تبصره می کردند، اما با کودتای هفت ثور و بعد تجاوز خونین شوروی بر افغانستان، شنیدن بی بی سی نزد هر افغانی جزء از وظیفه شده بود. به این صورت رادیوی بی بی سی در طول سه دهه بر ذهن مردم افغانستان پادشاهی کرده و با اين که بعد از آن رادیو های دیگری چون رادیو آزادی به میدان آمد و تلویزیون های بیشماری از طریق ماهواره به پخش اخبار می پردازند، اما بی بی سی تا حـال نزد نسل سه دهۀ گذشته، مهمترین منبع خبر به حساب می آید. این بی بی سی هیچ وقتی بیطرف نبود و بیطرف نیست. اخبار، تحلیل ها، مصاحبه ها و گزارشات آن هیچوقتی غیر سیاسی و بی جهت نبوده است و حتی گاهی در این مدت جنگ افغانستان را هدایت کرده و اطلاعات رسیده از منابع اطلاعاتی را به صورت غیر مستقیم در اختیار جنگجویان ضد شوروی قرار داده است.

این رادیو از عملکرد های حزب دموکراتیک خلق به عموم مردم اطلاع رسانی می کرد و برای خیزش های بعدی زمینه می داد، از عملیات مهم نیرو های شوروی بر پایگاه های مهم مجاهدین اطلاع می داد و بی جهت نبود که دولت افغانستان با تمام قوا کوشش می کرد تا بر موج بی بی سی در افغانستان پرازیت پخش کند و در همان روز های اول خبرنگار این رادیو را سران حزب دموکراتیک خلق از افغانستان اخراج کردند. در آن زمان رادیو بی بی سی ، صدای امریکا و رادیو های دیگری که مخالف تجاوز شوروی به افغانستان بودند، همیشه یک جانبه و در حمایت مجاهدین که سیاست دولت های انگلیس و امریکا بود ، صحبت می کردند، خبر مي دادند و گزارش تهیه می کردند. کسی به ياد نمي آورد که این رادیو ها در آن زمان از حد اقل کار مثبت مخالفان گزارش داده باشد.

بی بی سی، صدای امریکا، رادیوی آزادی و رادیو های دیگر غربی، در آغاز ظهور طالبان که غربی ها در برابر تنظیم ها غیر مستقیم از آنها حمایت می کردند، طالبان را «دانشجویان» می گفتند و همیشه فتوحات آنها را تبلیغ کرده، این تبلیغات مستقیماً به نفع آنها و به ضرر قوماندانان جهادی صورت می گرفت، درحـالي که تمام گرداننده گان این رادیو فرق بین «طالب» و «دانشجو» را خوب می دانستند. وقتی چند سال قبل رئيس عمومی بی بی سی به کابل آمد، در جلسۀ در هوتل پلازا تأکید بر بیطرفی و غیر سیاسی ژورنالیست ها داشت، اما ژورنالیستان حاضر با او وچند تن از گرداننده گان سرشناس بی بی سی که او را همراهی می کردندبحث جدی کردند که او و یارانش قادر به دفاع از «باور» بیطرفی شان نسبت به ژورنالیزم نشدند.

رادیو آزادی و خبرنگارانش در افغانستان هیچگاهی مخالف حضور نیرو های امریکایی در افغانستان، تحلیل و گزارش تهیه ننموده و نمی کنند، در بحث های این رادیو، آقایان الکوزی و نظري،قد قد از موضع در افغانستان دفاع می کنند، سوالات شان طوری سازمان می یابند که ضرورت این حضور را در افغانستان القاء نمایند. این را هر آدم نیمچه سیاسی خوب می داند که اساساً هر فرد، تشکیلات و دولتی، ابزاری را برای سود و منافع خود می سازند، در غیر آن مگر ملا نصرالدین باشند که غیر از این رسانه ای بسازند و بی هیچ منافعی «بیطرفانه» و «غیر سیاسی» شب و روز جانکنی کند. موضعگیری های اخیر واشنگتن پست و نیویارک تایمزدر قضایای افغانستان و افشاگری های آنان در مورد اشخاص و افرادی با قدرت غیر سیاسی می باشند؟ هر وقت مقامات دولت امریکا نسبت به افراد خاصی موضعگیری دارند و یا به اشارۀ آن را افشا می سازند، این نشرات بی مکثی به اسناد کشی دست می زنند و سیاست هر دو در این موارد همگام می باشد.

بعضی از نشرات غربی سیاست های وزارت دفاع امریکا را انعکاس می دهد، اکثر رسانه های امریکایی در جریان انتخابات ریاست جمهوری، ازکاندیداي حزب خاصی حمایت می کنند و برای آنان کار می نمایند. نشرات غربی چون هر نشریه ای به پول ضرورت دارند و اکثر این رسانه ها خود کفا نیستند و برای این که تمویل شوند، باید منافع تمویل کننده یا تمویل کننده گان را مدنظر بگیرند و این منافع در کنار اين که اقتصادی باشد، حتماً سیاسی هم می باشد، چون گفته اند که «سیاست بیان فشردۀ اقتصاد است». چون هیچ انسان، کمپنی، حزب و یا دولتی این کار را نمی کنند که برای رسانه ای پول بپردازد، اما این را مد نظر نگیرد که آیا این نشریه برای او کاری انجام می دهد یا خیر. در دنیای امروز می بینیم که ورزش نیز سیاسی شده است و صاحبان کلانترین استدیوم های ورزشی سیاست گذار هم هستند، رقابت میان کمپنی های ورزشی خود سیاست کردن است و اگر پای سیاست در میان نباشد، رقابت معنی ندارد.

در پاکستان که ظاهراً دموکراسی رأی و انتخاب وجود دارد و کشور های غربی و سازمان ملل آن را قبول دارند، اما کدام یک از رسانه های آن بیطرف است؟ تلویزیون های جیو، خیبر، نشرات جنگ، مشرق، وحدت، دان، نوای وقت، فرونتیرپست، دی نشن ... کدام یک از منافع دولت پاکستان حمایت نمی کند؟ آیا رسانه ای در پاکستان وجود دارد که به نحوی از طالبان حمایت نکند و در برابر منافع آی اس آی در پاکستان قرار گیرد؟ در ایران اصلاً نشریۀ وجود ندارد که از منافع ولایت فقیه و دولت اسلامی حمایت نکند. آیا این موضعگیری ها در رسانه های غربی و همسایگان افغانستان غیر سیاسی و بیطرفانه است؟

هر نشریه باید از جایی تمویل شود و صاحب امتیاز آن پول مصرف را پیدا کند. تمام رسانه ها در افغانستان از جایی تمویل می شوند، تمویل کننده گان چه ضرورت دارند که بی آنکه از رسانه سود ببرند، آن را تمویل کنند و مصارف آن را بپردازند. در افغانستان کمتر رسانۀ وجود دارد که از جایی پول و پروژه به دست نیاورد. این تمویل کننده گان برای گسترش افکارو تفکر خود و آماده نمودن بستر خاصی به رسانۀ «کمک» می کنند و از این رسانه ها می خواهند که آنچه آنها می خواهند باید همان طور بگویند و بنویسند. این پول رسانه را در انحصار کامل خود قرار داده و هرلحظه بخواهد آن را سقوط داده می تواند.

اساساً آیا در دنیا، انسانی وجود دارد که میان خوب و بد، پیروزی و شکست، بالنده گی و عقب مانی، سود و تاوان، خود و بیگانه، آبادی و ویرانی ... بیطرف باشد و در تحلیل و گزارش در این موارد، احساساتش دخیل نشود. در به کاربرد کلمات ، لحن و شیوۀ بیان، نوشتار در برخورد با دو طرف تفاوتی وجود نداشته باشد؟ این را در هیچ نشریه و رسانه ای نمی توان یافت. در تمام رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری با خواندن چند جملۀ اول سرمقـاله و حتی از روی پوشیدن لباس و شیوۀ بیان رسانه های دیداری و شنیداری می توان به زودی سیاست های آنها را حدس زد، چه رسد به این که تمام سطور آن را خواند و اخبار و گزارشات آنها را تا آخر دید.

تقابل میان رسانه های بین المللی در سطح جهانی و رسانه های داخل افغانستان روی مسایل خاصی معلوم است که چرا صورت می گیرد. اگر دولت دموکراتیک سی سال قبل خبرنگار بی بی سی را از افغانستان اخراج کرد و علت آن فقط مشکلات سیاسی بود، معمر قذافی امروز الجزیره را از لیبیا بیرون می کند و حتی عامل خیزش های اخیر لیبی را به ژورنالیست های رسانۀ الجزیره نسبت می دهد. در افغانستان از چند سال به اینسو نیرو های خارجی پیوسته خبرنگاران را گرفتار می کنند، آیا این گرفتاری ها همه غیر سیاسی بوده و سایت های ژورنالیستیک چگونه می نویسند و تحلیل ارائه می دارند و کدام یک غیر جانبدار و غیر سیاسی می باشند؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: